İnsanların İnkişafının Qarşısını Alan 7 Təhlükəli Vəziyyət
İnsan beyni nəzarət edilmədən istifadə edildiyi hallarda daha az işləməyə meyllidir. Beyin insanın ümumi çəkisinin cəmisi 2%-nə bərabər olsa da, enerji istifadəsi 20%-ə bərabərdir. Buna görə də, şüurlu şəkildə işlədilməyən beyin, düşüncə axını əsnasında "qısayollar”la işləməyə üstünlük verir. Bu da öyrədilmiş və ya qəbul edilmiş məlumatların düşüncə axınında önə keçməsi deməkdir.
7 təhlükəli vəziyyətlə bağlı məlumat veririk. Oxuyun və ehtiyatı əldən verməyin.
Təsdiqetmə səhvi
Təsdiqetmə istəyi öyrənilən müsbət məlumatın əksini sübut edən faktları insanların gözardı etməyə meylli olması deməkdir. Bu məlumatlar əsasən müsbət olsa da, daha ətraflı və yaxşı seçimləri insanları insanların görməzlikdən gəlməsinə şərait yaradır.
İtkidən qaçış
Bu vəziyyət əsasən insanların ani xeyir-zərər hesablamaları zamanı etdikləri səhvdir. Məsələn, verilən işin öhdəsindən gəlməyən bir işçini götürək. Bu şəxs tapşırılmış işləri edə bilməməsinə baxmayaraq, təhsili, ona xərclənən vaxt nəzərə alaraq işinə davam etməsinə şərait yaradılır. Yəni bu vəziyyət, kəskin, amma doğru qərarların alınmasının qarşısını alan bir mexanizm olaraq ortada qalır.
Qumarbaz səhvi
Qarşımıza çıxan təhlillərin nəticələri hər zaman bir nəticəyə işarə etmir. Hətta işlərdəki çeşid və rəqəmlərin çoxluğu bəzən məntiqli düşünmək əvəzinə, insanı mümkün ssenarilərdən birinə yönləndirə bilər. Bu inam bizim beynimizə yerləşdikdən sonra, digər ehtimalları səhv etməyə başlayırıq.
Ümumi təsdiq yanılması
Bir şeyi çox tez-tez eşitmək, onun doğru olduğunu sübut etmir. Əslinə baxsaq, fərq yaratmaq arzusundakı insanların uğuru əsasən, ümumi qəbul olunmuş fikirləri sorğulamasından başlayır. Xüsusilə də iş dünyasında hər sektorun özünəməxsus qanunları və mübahisəyə açıq olmayan qaydaları var. Əlbəttə ki, məqsəd doğruları dəyişdirmək deyil, ancaq doğru hesab edilən bəzi şeyləri sorğulamaq sizi uğura aparan yol ola bilər.
Çərçivə təsiri
Hadisələrin etiketləri və onlara qarşı olan münasibətlər həyati əhəmiyyəti olan məsələlərdir. Məsələn, iki həkimdən biri müalicənin 80% uğurlu olacağını, digəri isə 20% ehtimalla ölümlə bitəcəyini deyirsə, seçilən həkim müsbət perspektivi təqdim edən həkim olacaqdır. Hadisələrin ancaq neqativ tərəflərinə köklənmiş insanlar, öz təqdimatlarında da uğursuzluq ehtimallarını ön planda tuturlar.
Kütlə Psixologiyası
Mark Tven deyir ki, "Əgər hər kəslə eyni şeyi düşündüyünüzün dərk etsəniz, deməli həqiqətən də düşünmək vaxtınız gəlib çatıb.” deyir. Sürünün dediklərinin sizin beyninizi və hərəkətləriniz idarə etməsinə icazə verməyin.
Dunning-Kruger təsiri
Bir elmi açıqlamada deyilir:”Yetişkin olmayan insanlar, gəldikləri nəticələr və uğursuz seçimlərin səhv olduğunu anlama gücünə sahib deyillər.” Bu insanın özünün iddiaları və bu iddialar haqqındakı düşüncələriylə əlaqəli bir şeydir. Öz bacarıq və intellektini öz gözündə böyüdən insanlar, bu fərziyyələri ucbatından demək olar ki, hər mövzuda səhv etmək potensialına malikdirlər.
